16

પ્રશ્નોપનિષદ્ - ષષ્ઠઃ પ્રશ્નઃ - વૈદિક મંત્રો

ષષ્ઠઃ પ્રશ્નઃ

અથ હૈનં સુકેશા ભારદ્વાજઃ પપ્રચ્છ -
ભગવન્‌ હિરણ્યનાભઃ કૌસલ્યો રાજપુત્રો મામુપેત્યૈતં પ્રશ્નમપૃચ્છત -
ષોડશકલં ભારદ્વાજ પુરુષં-વેઁત્થ। તમહં કુમારંબ્રુવં નાહમિમં-વેઁદ યધ્યહમિમમવેદિષં કથં તે નાવક્ષ્યમિતિ ।
સમૂલો વા એષ પરિશુષ્યતિ યોઽનૃતમભિવદતિ। તસ્માન્નાર્​હમ્યનૃતં-વઁક્તુમ્‌। સ તૂષ્ણીં રથમારુહ્ય પ્રવવ્રાજ। તં ત્વા પૃચ્છામિ ક્વાસૌ પુરુષ ઇતિ ॥1॥

તસ્મૈ સ હોવાચ ।
ઇહૈવાંતઃશરીરે સોભ્ય સ પુરુષો યસ્મિન્નતાઃ ષોડશકલાઃ પ્રભવંતીતિ ॥2॥

સ ઈક્ષાંચક્રે। કસ્મિન્નહમુત્ક્રાંત ઉત્ક્રાંતો ભવિષ્યામિ કસ્મિન્ વા પ્રતિષ્ઠિતે પ્રતિષ્ટસ્યામીતિ ॥3॥

સ પ્રાણમસૃજત। પ્રાણાચ્છ્રદ્ધાં ખં-વાઁયુર્જ્યોતિરાપઃ પૃથિવીંદ્રિયં મનોઽન્નમન્નાદ્વીર્યં તપો મંત્રાઃ કર્મલોકા લોકેષુ ચ નામ ચ ॥4॥

સ યથેમા નધ્યઃ સ્યંદમાનાઃ સમુદ્રાયણાઃ સમુદ્રં પ્રાપ્યાસ્તં ગચ્છંતિ ભિધ્યેતે તાસાં નામરુપે સમુદ્ર ઇત્યેવં પ્રોચ્યતે।
એવમેવાસ્ય પરિદ્રષ્ટુરિમાઃ ષોડશકલાઃ પુરુષાયણાઃ પુરુષં પ્રાપ્યાસ્તં ગચ્છંતિ ભિધ્યેતે ચાસાં નામરુપે પુરુષ ઇત્યેવં પ્રોચ્યતે સ એષોઽકલોઽમૃતો ભવતિ તદેષ શ્લોકઃ ॥5॥

અરા ઇવ રથનાભૌ કલા યસ્મિન્ પ્રતિષ્ઠિતાઃ।
તં-વેઁધ્યં પુરુષં-વેઁદ યથા મા વો મૃત્યુઃ પરિવ્યથા ઇતિ ॥6॥

તાન્‌ હોવાચૈતાવદેવાહમેતત્‌ પરં બ્રહ્મ વેદ। નાતઃ પરમસ્તીતિ ॥7॥

તે તમર્ચયંતસ્ત્વં હિ નઃ પિતા યોઽસ્માકમવિધ્યાયાઃ પરં પારં તારયસીતિ।
નમઃ પરમૃષિભ્યો નમઃ પરમૃષિભ્યઃ ॥8॥

Aaj ki Tithi