අථ සාධනපාදඃ ।
තපඃ ස්වාධ්යායේශ්වරප්රණිධානානි ක්රියායෝගඃ ॥1॥
සමාධිභාවනාර්ථඃ ක්ලේශතනූකරණාර්ථශ්ච ॥2॥
අවිද්යාස්මිතාරාගද්වේෂාභිනිවේශාඃ ක්ලේශාඃ ॥3॥
අවිද්යා ක්ෂේත්රමුත්තරේෂාං ප්රසුප්තතනුවිච්ඡින්නෝදාරාණාම් ॥4॥
අනිත්යාශුචිදුඃඛානාත්මසු නිත්යශුචිසුඛාත්මඛ්යාතිරවිද්යා ॥5॥
දෘග්දර්ශනශක්ත්යෝරේකාත්මතේවාස්මිතා ॥6॥
සුඛානුශයී රාගඃ ॥7॥
දුඃඛානුශයී ද්වේෂඃ ॥8॥
ස්වරසවාහී විදුෂෝऽපි තථාරූඪෝऽභිනිවේශඃ ॥9॥
තේ ප්රතිප්රසවහේයාඃ සූක්ෂ්මාඃ ॥10॥
ධ්යානහේයාස්තද්වෘත්තයඃ ॥11॥
ක්ලේශමූලඃ කර්මාශයෝ දෘෂ්ටාදෘෂ්ටජන්මවේදනීයඃ ॥12॥
සති මූලේ තද් විපාකෝ ජාත්යායුර්භෝගාඃ ॥13॥
තේ හ්ලාදපරිතාපඵලාඃ පුණ්යාපුණ්යහේතුත්වාත් ॥14॥
පරිණාමතාපසංස්කාරදුඃඛෛර්ගුණවෘත්තිවිරෝධාච්ච දුඃඛමේව සර්වං විවේකිනඃ ॥15॥
හේයං දුඃඛමනාගතම් ॥16॥
ද්රෂ්ටෘදෘශ්යයෝඃ සංයෝගෝ හේයහේතුඃ॥17॥
ප්රකාශක්රියාස්ථිතිශීලං භූතේංද්රියාත්මකං භෝගාපවර්ගාර්ථං දෘශ්යම් ॥18॥
විශේෂාවිශේෂලිංගමාත්රාලිංගානි ගුණපර්වාණි ॥19॥
ද්රෂ්ටා දෘශිමාත්රඃ ශුද්ධෝऽපි ප්රත්යයානුපශ්යඃ ॥20॥
තදර්ථ ඒව දෘශ්යස්යාත්මා ॥21॥
කෘතාර්ථං ප්රති නෂ්ටමප්යනෂ්ටං තදන්යසාධාරණත්වාත් ॥22॥
ස්වස්වාමිශක්ත්යෝඃ ස්වරූපෝපලබ්ධිහේතුඃ සංයෝගඃ ॥23॥
තස්ය හේතුරවිද්යා ॥24॥
තදභාවාත්සංයෝගාභාවෝ හානං තද් දෘශේඃ කෛවල්යම් ॥25॥
විවේකඛ්යාතිරවිප්ලවා හානෝපායඃ ॥26॥
තස්ය සප්තධා ප්රාංතභූමිඃ ප්රජ්ඤා ॥27॥
යෝගාංගානුෂ්ඨානාදශුද්ධික්ෂයේ ජ්ඤානදීප්තිරාවිවේකඛ්යාතේඃ ॥28॥
යමනියමාසනප්රාණායාමප්රත්යාහාරධාරණාධ්යානසමාධයෝෂ්ටාවංගානි ॥29॥
අහිංසාසත්යාස්තේයබ්රහ්මචර්යාපරිග්රහා යමාඃ ॥30॥
ජාතිදේශකාලසමයානවච්ඡින්නාඃ සාර්වභෞමා මහාව්රතම් ॥31॥
ශෞචසංතෝෂතපඃ ස්වාධ්යායේශ්වරප්රණිධානානි නියමාඃ ॥32॥
විතර්කබාධනේ ප්රතිපක්ෂභාවනම් ॥33॥
විතර්කාහිංසාදයඃ කෘතකාරිතානුමෝදිතා ලෝභක්රෝධමෝහපූර්වකා මෘදුමධ්යාධිමාත්රා දුඃඛාජ්ඤානානංතඵලා ඉති ප්රතිපක්ෂභාවනම් ॥34॥
අහිංසාප්රතිෂ්ඨායාං තත්සන්නිධෞ වෛරත්යාගඃ ॥35॥
සත්යප්රතිෂ්ඨායාං ක්රියාඵලාශ්රයත්වම් ॥36॥
අස්තේයප්රතිෂ්ඨායාං සර්වරත්නෝපස්ථානම් ॥37॥
බ්රහ්මචර්යප්රතිෂ්ඨායාං වීර්යලාභඃ ॥38॥
අපරිග්රහස්ථෛර්යේ ජන්මකථංතාසංබෝධඃ ॥39॥
ශෞචාත්ස්වාංගජුගුප්සා පරෛරසංසර්ගඃ ॥40॥
සත්ත්වශුද්ධි-සෞමනස්යෛකාග්ය්රේංද්රියජයාත්මදර්ශන-යෝග්යත්වානි ච ॥41॥
සංතෝෂාත් අනුත්තමඃසුඛලාභඃ ॥42॥
කායේංද්රියසිද්ධිරශුද්ධික්ෂයාත් තපසඃ ॥43॥
ස්වාධ්යායාදිෂ්ටදේවතාසංප්රයෝගඃ ॥44॥
සමාධිසිද්ධිරීශ්වරප්රණිධානාත් ॥45॥
ස්ථිරසුඛමාසනම් ॥46॥
ප්රයත්නශෛථිල්යානංතසමාපත්තිභ්යාම් ॥47॥
තතෝ ද්වංද්වානභිඝාතඃ ॥48॥
තස්මින් සති ශ්වාසප්රශ්වාසයෝර්ගතිවිච්ඡේදඃ ප්රාණායාමඃ ॥49॥
(ස තු) බාහ්යාභ්යංතරස්තංභවෘත්තිර්දේශකාලසංඛ්යාභිඃ පරිදෘෂ්ටෝ දීර්ඝසූක්ෂ්මඃ ॥50॥
බාහ්යාභ්යංතරවිෂයාක්ෂේපී චතුර්ථඃ ॥51॥
තතඃ ක්ෂීයතේ ප්රකාශාවරණම් ॥52॥
ධාරණාසු ච යෝග්යතා මනසඃ ॥53॥
ස්වවිෂයාසංප්රයෝගේ චිත්තස්වරූපානුකාර ඉවේංද්රියාණාං ප්රත්යාහාරඃ ॥54॥
තතඃ පරමාවශ්යතේංද්රියාණාම් ॥55॥
ඉති පාතංජලයෝගදර්ශනේ සාධනපාදෝ නාම ද්විතීයඃ පාදඃ ।
